Cumhurbaşkanı seçiminde meydanlardaki vaatler arasında yer alan Bağ-Kur’luların prim gün sayısının düşürülerek erken emeklilik olanağının sağlanmasına ilişkin yasa değişikliği TBMM’ye geliyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın Bağ-Kur’a kayıtlı küçük esnaf ve sanatkârların prim ödeme gün sayısının 9 bin günden 7200 güne düşürülmesi için Hazine ve Maliye Bakanlığı ile ortak çalışma yürüttüklerini açıklamasının ardından 3 milyon esnaf ve sanatkara erken emeklilik yolu açılacak. Işıkhan, yapılacak yasa düzenlemesiyle ilgili açıklamasında; “İnşallah esnafımıza 7200 müjdesini Sayın Cumhurbaşkanımızın vermesi için biz bakanlık olarak Maliye Bakanlığımızla birlikte çalışıp bunu gündemden çıkarmamız lazım. Önümüzdeki aylarda yani 2026'nın ilk çeyreğinde ya da ikinci çeyreğinde bu konuyu nihayete erdirmeyi hedefliyoruz" dedi.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında SSK ve Emekli Sandığı emeklileri daha önce yapılan yasa değişiklikleriyle 7200 gün prim ödeme ve yaş koşulunu da karşılana durumunda emekli olabilirken Bağ-Kur’a kayıtlı esnaf ve sanatkarlar için 9 bin olan prim ödeme gün sayısının SSK ve Emekli Sandığı ile eşitlenmesi uzun süredir tartışılıyor. Bağ-Kur’lular aleyhine sosyal adaletsizliğe yol açan bu durumun eşitlenmesi için yapılan çağrılar sonrası, 2023 Cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçiminde gerek muhalefet liderleri gerekse Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan gereken düzenlemenin yapılacağını vadetmelerine karşın 2,5 yıldır yasa değişikliği gündeme getirilmedi. Bakan Işıkhan’ın duyurduğu gelişmeler 2026 yılının ilk aylarında yasa teklifinin AK Parti tarafından TBMM’ye sunulacağını işaret ediyor.
3 milyon esnafa erken emeklilik, Türkiye nüfusunun yüzde 20’sinden fazlası emekli olacak
Halen SGK’dan yaşlılık aylığı alan emeklilerle ölüm aylığı alan toplam emekli, dul ve yetim sayısı resmi veriler ve dosya sayısına göre 16 milyon 859 bin kişi. Prim gün sayısının 5 yıl düşürülerek 9 binden 7200 güne inmesiyle Bağ-Kur’a kayıtlı 3 milyon esnaf ve küçük işletme sahibi de kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş olmak kaydıyla emeklilik olanağına kavuşacak. 2026’da düzenlemenin TBMM’den geçerek yasalaşması ve yürürlüğe girmesiyle SGK’dan aylık alan emekli sayısı 19 milyon 859 bin kişiye ulaşacak. Bu ise TÜİK’in 2024 sonu itibarıyla 85 milyon 664 bin kişi olarak açıkladığı Türkiye nüfusu içinde yüzde 18,5 olan emekli nüfus oranının yüzde 21’e yükselmesi anlamına geliyor. Yeni düzenlemeyle nüfusun dörtte birine yaklaşacak emekli nüfus, çocuk ve genç nüfusla başa baş noktaya erişecek.
21 milyon çocuk, 13 milyon genç, 20 milyon emekli
İktidar sözcülerinin 2027 Kasım ya da 2028 bahar aylarını işaret ettiği erken seçime yönelik hamle olarak atılan bu adımla 3 milyon esnafa erken emeklilik kapısı açılırken, emekli nüfus 20 milyona ulaşacak. Eş ve aileleriyle 25-30 milyona dayanacak bu nüfus, doğum hızının dibe vurmasıyla yaşlanan Türkiye’de, hızla gerileyen çocuk nüfus ve genç nüfusla yarışır hale gelecek.
TÜİK’in 2025 Çocuk ve Gençlik Araştırması rakamlarına göre Birleşmiş Milletler kriterleri uyarınca çocuk sayılan 0-17 yaş arası nüfus 21 milyon 817 bin kişi. Toplam nüfusa oranı yüzde 25,5. Yaş gruplarına göre dağılımda ise Türkiye; 0-4 yaş arası 5 milyon, 5-9 yaş arası 6,3 milyon, 10-14 yaş arası 6,4 milyon, 15-17 yaş arası 3,8 milyon çocuk nüfusa sahip. 2024 sonunda yüzde 25,5’a gerileyen çocuk nüfus oranı 1935’ten bu yana tutulan resmi nüfus kayıtlarına göre Cumhuriyet tarihinin en düşük oranı. 1970’te toplam nüfus içinde çocuk nüfus yüzde 48,5, 1990’da yüzde 41,8 idi. Çocuk nüfusun işgücüne katılımı ve çocuk emeğinin istismarı açısından da yüzde 24,9 oranıyla bugüne kadarki en vahim tablo söz konusu.
Diğer yandan yine BM kriterlerine göre genç nüfus olarak nitelendirilen 15-24 yaş grubundaki nüfus TÜİK’in resmi verileriyle 12 milyon 872 bin kişi. Gen nüfusun toplam nüfusa oranı da 2024 sonunda sert şekilde gerileyerek yüzde 15,1’e indi. Yapılan projeksiyonlara göre genç nüfus oranı 2030’da yüzde 14’e, 20240’ta yüzde 13’e inecek.
Bu tabloyu ekonomik, sosyal ve insani açıdan daha vahim hale getiren gelişme ise çocuk ve genç nüfus gerilerken emekli nüfusun artması ve iktidarın siyasi hesaplarıyla emekli nüfusun daha da artmasına zemin hazırlayacak düzenlemelerin gündeme alınması. Halen 16,5 milyon kişi ve toplam nüfus içindeki yüzde 18,5 payla genç nüfusun 3 puan üzerinde olan emekli nüfusu 2026’da yasalaştırılacak Bağ-Kur’a erken emeklilik düzenlemesiyle 20 milyona ulaşacak ve toplam nüfusa oranı yüzde 21’e çıkacak. Bu durumda genç nüfusla emekli nüfus arasındaki oransal fark emekliler lehine 6 puana yükselirken, çocuk nüfus ile emekliler arasındaki fark ise 4 puana inecek.
Kategorik olarak üretken olmayan çocuk nüfus ile emekli nüfus toplamı ülke nüfusunun yüzde 50’sine yaklaşırken bu tablo Türkiye’nin büyüme, kalkınma, refah toplumu haline gelme hedefleri açısından ciddi ölçüde negatif bir geleceği işaret ediyor.
Emekli nüfus artırılıp açlık sınırı altında düşük maaşlarla milyonlar yoksullukta eşitleniyor
AK Parti’nin iktidara geldiği 2002’de yüzde 36,6 olan çalışan emekli oranı 2024 sonunda yüzde 65,7’ye yükselmiş durumda. 2008’de yapılan yasa değişikliğiyle emekli aylığı bağlama oranları düşürülürken emeklilik yaş sınırı yükseltildi, SSK’lılar için 5 bin olan prim ödeme gün sayısı 7200 güne çıkartıldı. Bu düzenlemeler sonrası 2003’te asgari ücretin yüzde 36 üzerinde olan en düşük emekli aylığı 2025 Temmuz ayında en düşük emekli aylığındaki artışa rağmen asgari ücretin yüzde 22 altına indi. Emeklilere ödenen toplam aylık tutarının milli gelire oranı AB-27 ortalamasında yüzde 9,8 iken Türkiye’de yüzde 3,7’ye düştü. Diğer deyişle halen sayıları 16,5 milyon olan emekli, dul ve yetimlerin milli gelirden aldıkları pay AB ortalamasının üçte birinden az.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AK Parti hükümetleri emekliler arasındaki eşitsizliklerin düzeltilmesi, emekli aylıklarının insani ölçülerde artırılması, yükseltilen yaş sınırına takılarak emeklilik hakkını kaybedenlerin mağduriyet çağrılarına uzun yıllar kulak tıkadı. 2023 seçiminde kaybetme olasılığı belirince Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesini TBMM’den geçirmek zorunda kalan Erdoğan ve AK Parti sayıları 5 milyonu aşan EYT’lilerin ilk etapta 2,5 milyonuna emeklilik olanağı sağladı. SGK’dan aylık alan emekli sayısı bir anda 16 milyonu aştı. Ancak en düşük emekli aylığında kök maaşlara zam yapılması yerine oransal artış yoluna gidilmesi ve aradaki farkın hazine tarafından karşılanmasıyla milyonlarca emekli açlık sınırının altında maaşlarda ve yoksullukta eşitlendi.
Yıllarca erken emekliliğe karşı çıkan Erdoğan ve AK Parti’nin önce EYT’yi şimdi de 3 milyon Bağ-Kur’luya erken emekliliği devreye alması, Hazine üzerindeki trilyonlara varan SGK yükünü ve katlanarak artan sosyal güvenlik açıklarını göz ardı etmesi tüm bu süreçlerin tamamıyla olası erken seçim hazırlığı ve oy hesaplarıyla yapıldığını akla getiriyor. Ülke nüfusunun dörtte biri emekli konumuna getirilerek, çocuk ve gençten daha fazla emekli nüfusa sahip olan Türkiye’de kitlelere erken emeklilik vadedilerek düşük tutarlar ve açlık sınırı altında maaşlarla milyonlarca kişi yoksullukta eşitleniyor.